I. Nguyên nhân trẻ cáu gắt
- Thiếu kinh nghiệm giải quyết vấn đề cảm xúc
- Yếu tố bên ngoài: thời tiết, môi trường lạ, v.v.
- Yếu tố bên trong: mệt mỏi, đói, ốm, v.v.
II. Xử lý khi ở nhà
- Trò chuyện, phân tích cảm xúc với trẻ
- Giúp trẻ hiểu nguyên nhân – hệ quả
- Dạy trẻ không làm đau mình và người khác
- Áp dụng kỷ luật tích cực nếu cần
III. Xử lý khi ở nơi công cộng – Phương pháp Double 2Q
A. Quick check – Đánh giá nhanh tình hình
- Xác định nguyên nhân từ bên ngoài hay bên trong
B. Quick responses – Phản hồi nhanh
- Tách trẻ khỏi môi trường gây kích thích
- Giúp trẻ gọi tên cảm xúc
- Làm dịu cơn cáu gắt:
- Giữ bình tĩnh, hít thở sâu
- Ôm vỗ về
- Phớt lờ hành vi tiêu cực
- Khi trẻ bình tĩnh, đưa ra lựa chọn
IV. Những điều nên tránh
- Tập trung vào biểu hiện tiêu cực của trẻ
- So sánh, chỉ trích
- Phân tích, dạy dỗ trước đám đông
- Hỏi lý do khi trẻ đang cáu gắt
V. Lưu ý quan trọng
- Giữ bình tĩnh khi xử lý tình huống
- Nhận thức rằng cơn giận chỉ là tạm thời, không phải bản chất của trẻ
- Tác động đúng cách sẽ giúp cơn giận trôi qua
- Khi trẻ không ổn là lúc cần sự hỗ trợ nhất
Bằng cách áp dụng những phương pháp này, phụ huynh có thể giúp trẻ học cách kiểm soát cảm xúc và xây dựng mối quan hệ tích cực với con. làm động gì sai, cơ thể mình sẽ bị tổn thương.
VÍ DỤ MINH HỌA CỤ THỂ
- TRƯỜNG HỢP KHI Ở NHÀ
Ví dụ: Trẻ cáu gắt khi đang ở nhà
- Trò chuyện và phân tích cảm xúc với trẻ:
- Ngồi xuống cùng trẻ, hỏi Con về cảm xúc của mình. “con cảm thấy thế nào? Tại sao con lại cảm thấy như vậy?”
- Lắng nghe chân thành và không đánh giá.
- Giúp trẻ hiểu nguyên nhân – hệ quả:
- Giải thích cho trẻ về nguyên nhân gây ra cảm xúc của mình. Ví dụ: “Có thể con đang mệt vì đã chơi nhiều hoặc vì thời tiết hôm nay.”
- Hãy khuyến khích trẻ tìm hiểu nguyên nhân để họ tự nhận biết.
- Dạy trẻ không làm đau mình và người khác:
- Hãy nói với trẻ về việc kiểm soát cảm xúc và không để chúng làm tổn thương người khác.
- Ví dụ: “Chúng ta không nên đánh bạn hoặc làm tổn thương người khác khi chúng ta tức giận.”
- Áp dụng kỷ luật tích cực nếu cần:
- Nếu trẻ vẫn tiếp tục hành vi tiêu cực, hãy áp dụng kỷ luật tích cực như việc tách trẻ ra khỏi môi trường gây kích thích.
- TRƯỜNG HỢP NƠI CÔNG CỘNG
Tình huống: Bé An (4 tuổi) đang cùng mẹ đi siêu thị. Khi đi ngang qua khu vực đồ chơi, bé nhìn thấy một món đồ chơi mới và đòi mua. Mẹ từ chối vì đã mua đồ chơi cho bé tuần trước. Bé An bắt đầu cáu gắt, la hét và nằm lăn ra sàn.
Cách xử lý của người mẹ:
I. Nguyên nhân trẻ cáu gắt
- Mẹ nhận ra bé An đang thiếu kinh nghiệm giải quyết vấn đề cảm xúc khi bị từ chối.
- Yếu tố bên ngoài: môi trường siêu thị đông đúc, nhiều kích thích.
II. Xử lý khi ở nơi công cộng – Phương pháp Double 2Q
A. Quick check – Đánh giá nhanh tình hình
- Mẹ xác định nguyên nhân từ bên ngoài: bé bị kích thích bởi món đồ chơi mới.
B. Quick responses – Phản hồi nhanh
- Tách trẻ khỏi môi trường gây kích thích:
- Mẹ nhẹ nhàng bế bé ra khỏi khu vực đồ chơi.
- Giúp trẻ gọi tên cảm xúc:
- Mẹ nói: “Mẹ hiểu con đang rất thất vọng vì không được mua đồ chơi mới. Nhưng mình sẽ mua những thứ ưu tiên cần thiết là rau củ và trái cây“
- Làm dịu cơn cáu gắt:
- Mẹ giữ bình tĩnh, hít thở sâu.
- Ôm vỗ về bé An.
- Phớt lờ hành vi la hét của bé.
- Khi trẻ bình tĩnh, đưa ra lựa chọn:
- Mẹ nói: “Con có thể chọn ngồi trong xe đẩy hoặc đi bộ cùng mẹ để tiếp tục mua sắm. Con chọn cách nào?“
III. Những điều mẹ tránh làm
- Không tập trung vào biểu hiện tiêu cực của trẻ:
- Mẹ không la mắng bé vì đã nằm lăn ra sàn.
- Không so sánh, chỉ trích:
- Mẹ không nói “Sao con không ngoan như bé kia?“
- Không phân tích, dạy dỗ trước đám đông:
- Mẹ không giải thích dài dòng về việc tiết kiệm tiền trước mặt người khác.
- Không hỏi lý do khi trẻ đang cáu gắt:
- Mẹ không hỏi “Tại sao con lại cư xử như vậy?“
IV. Lưu ý quan trọng
- Mẹ giữ bình tĩnh trong suốt quá trình xử lý tình huống.
- Mẹ nhận thức rằng cơn giận của bé An chỉ là tạm thời.
- Mẹ tin rằng bằng cách tác động đúng cách, cơn giận sẽ trôi qua.
- Mẹ hiểu rằng đây là lúc bé An cần sự hỗ trợ nhất.
